महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक प्रमुख आरोग्य विमा योजना आहे. ही योजना सरकारी आणि खाजगी क्षेत्रातील सेवा प्रदात्यांच्या नेटवर्कद्वारे चिन्हांकित आजारांवर सुरवातीपासून ते शेवटपर्यंत कॅशलेस उपचार उपलब्ध करवीत आहे. या योजनेला पूर्वी “राजीव गांधी जीवनदायी आरोग्य योजना” म्हणून ओळखले जात होते. २ जुलै २०१२ रोजी ही योजना ८ जिल्ह्यांत सुरू करण्यात आली आणि २१ नोव्हेंबर २०१३ पासून महाराष्ट्रातील २८ जिल्ह्यांत याचा विस्तार झाला.
उद्दीष्ट
या योजनेचा मुख्य उद्दीष्ट म्हणजे आरोग्य सेवा प्रदात्यांच्या नेटवर्कद्वारे कॅशलेस उपचारांची सुविधा देऊन गंभीर आजारांसाठी आवश्यक असलेल्या शस्त्रक्रिया आणि उपचारांसाठी रुग्णांना गुणवत्तापूर्ण आरोग्य सेवा पुरवणे.
नोट
महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजना (एमजेपीजेएवाई) आणि आयुष्मान भारत – प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (एबी-पीएमजेएवाई) १ एप्रिल २०२० पासून महाराष्ट्रात एकत्र सुरू करण्यात आल्या. युनायटेड इंडिया इन्शुरन्स कंपनी लिमिटेड (सार्वजनिक क्षेत्रातील कंपनी) बीमा पद्धतीने लाभार्थ्यांना विमा कव्हरेज देत आहे, तर राज्य आरोग्य आश्वासन सोसायटी आश्वासन पद्धतीने कव्हरेज पुरवते. राज्य आरोग्य आश्वासन सोसायटी लाभार्थी कुटुंबाच्या वतीने विमा प्रीमियम म्हणून प्रतिवर्षी ₹७९७/- चा हफ्ता कंपनीला देते.
फायदे
या योजनेअंतर्गत प्रतिवर्षी प्रति कुटुंब ₹१,५०,०००/- पर्यंत कव्हरेज मिळते, ज्यामध्ये गंभीर आजारांसाठी उपचारांचा समावेश आहे. किडनी ट्रान्सप्लांटसाठी ही रक्कम प्रति कुटुंब ₹२,५०,०००/- पर्यंत वाढविली जाते. या कव्हरेजचा लाभ परिवारातील प्रत्येक सदस्याला फ्लोटर आधारावर मिळतो, म्हणजे कुटुंबातील एक किंवा अनेक सदस्य मिळून या रक्कमेचे लाभ घेऊ शकतात.
हे देखील वाचा: पीएम विद्यालक्ष्मी योजना काय आहे?
लाभ कव्हरेज
ही एक पॅकेज मेडिकल बीमा योजना आहे, ज्यात ३४ प्रकारच्या पहचाणलेल्या आजारांवर कॅशलेस उपचार मिळतात. एमजेपीजेएवाई योजनेंतर्गत ९९६ वैद्यकीय आणि शस्त्रक्रिया प्रक्रियांमध्ये १२१ सरकारी आरक्षित प्रक्रियांचा समावेश आहे.
प्रमुख श्रेण्या
या योजनेअंतर्गत कव्हर केलेल्या श्रेण्यांमध्ये पुढील आजार आणि शस्त्रक्रिया प्रक्रिया समाविष्ट आहेत:
1. बर्न्स
2. कार्डियोलॉजी
3. हृदय आणि वक्ष शस्त्रक्रिया
4. त्वचाविज्ञान
5. नेफ्रोलॉजी
6. सर्जिकल ऑन्कोलॉजी
7. बालरोगशास्त्र
8. जनरल सर्जरी
9. सर्जिकल गैस्ट्रोएंटरोलॉजी
10. मानसिक विकार
11. प्रसूती व स्त्री रोग
12. नेत्रविज्ञान
13. आर्थोपेडिक्स आणि इतर
पात्रता
महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजनेंतर्गत लाभार्थी होण्यासाठी खालील गटांतील लोक पात्र आहेत:
1. श्रेणी ए
महाराष्ट्रातील ३६ जिल्ह्यांमध्ये नागरिक आपूर्ति विभागाद्वारे दिलेले पीळे राशन कार्ड, अंत्योदय अन्न योजना राशन कार्ड (एएवाई), अन्नपूर्णा राशन कार्ड किंवा नारंगी राशन कार्ड (वार्षिक उत्पन्न ₹१,००,००० पर्यंत) असलेले कुटुंब.
2. श्रेणी बी
महाराष्ट्रातील १४ कृषी संकटग्रस्त जिल्ह्यांतील (अमरावती, अकोला, बुलढाणा, वाशिम, यवतमाल इत्यादी) सफेद राशन कार्डधारक शेतकरी कुटुंब.
3. श्रेणी सी
१. सरकारी अनाथालयातील मुले, आश्रम शाळेतील विद्यार्थी, सरकारी वृद्धाश्रमातील नागरिक.
२. डीजीआयपीआरद्वारे मान्यताप्राप्त पत्रकार आणि त्यांचे कुटुंब.
३. निर्माण कामगार आणि त्यांचे कुटुंब (ज्यांचे महाराष्ट्र भवन आणि अन्य निर्माण कामगार कल्याण बोर्डाशी पंजीकरण आहे).
हे देखील वाचा: बांधकाम कामगारांना 10,000 रुपये मिळणार: या योजनेची संपूर्ण माहिती
दस्तऐवज
पात्रता निश्चित करण्यासाठी खालील प्रकारचे दस्तऐवज व फोटो ओळखपत्र स्वीकारले जातात:
1. आधार कार्ड
2. पॅन कार्ड
3. मतदार ओळखपत्र
4. ड्रायव्हिंग लायसन्स
5. पासपोर्ट
6. आरजीजेएवाई/एमजेपीजेएवाई हेल्थ कार्ड
7. विकलांगता प्रमाणपत्र
8. इतर वैध फोटो ओळखपत्र
निष्कर्ष
महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजना महाराष्ट्रातील गरीब आणि वंचित कुटुंबांसाठी एक महत्त्वाची आणि उपयुक्त योजना आहे, ज्याद्वारे आरोग्याच्या सर्व प्राथमिक आवश्यकतांची पूर्तता कॅशलेस पद्धतीने केली जाऊ शकते.
